Handhaving onder de Omgevingswet

Dag 1: Consequenties Omgevingswet voor toezicht en handhaving

Korte update Omgevingswet

• Aanleiding en verbeterdoelen wet
• Algemene zorgplicht
• Kerninstrumenten
• Omgevingswaarden en instructieregels
• Vier uitvoeringsbesluiten
• Invoeringswet en -besluit en aanvullingswetten

Omgevingsvergunning en handhaving algemeen

• Wijzigingen t.o.v. de Wabo
• Algemene regels voor de uitoefening taken en bevoegdheden
• Handhaving in de beleidscyclus
• Omgevingsplan als primair instrument voor verdeling van ‘gebruiksruimte’
• Toepassing in de bestaande werkprocessen en relatie met kwaliteitscriteria
• Participatie en handhaving
• Relatie met Wkb
• Milieubelastende activiteit

Omgevingsplan

• Het ‘omgevingsplan van rechtswege’ en bruidsschat
• Het omgevingsplan: aard en karakter
• Verhouding instructieregels tot omgevingsplan
• Bruidsschat
• Bestuurlijke afwegingsruimte
• Maatwerkvoorschriften en -regels
• Open normen en wetsinterpreterende beleidsregels
• Overgangsrecht
• Hoe ga je als toezichthouder om met de bedoelingen van de Omgevingswet?

Specifieke consequenties voor toezicht en handhaving

• Waarop moet worden gelet bij toezicht en handhaving
• Van huidige middelvoorschriften naar doelvoorschriften en zorgplicht
• Hiërarchie tussen maatwerkvoorschrift, zorgplicht en handhaving
• Handhavingsregels in de Omgevingswet, hoofdstuk 18
• Bestuurlijke boete
• Rode draad handhaving op grond van Awb

Door de hele dag heen: behandeling casuïstiek en praktijkvoorbeelden vanuit rol toezichthouder/handhaver.  

Dag 2: Nieuwe competenties en gedragsstijlen voor toezichthouders en handhavers Omgevingswet

Vooraf: in de training wordt gebruik gemaakt van de LIFOmethode (https://lifobenelux.eu/nl/LIFO/) waarbij van tevoren een vragenlijst wordt ingevuld door de deelnemers die een soort scan oplevert per deelnemer. Daarmee gaan we oefenen, discussiëren en werken zodat elke deelnemer aan het eind van de cursus een eigen praktisch handelingsperspectief heeft.

Programma

Benadrukken: de benadering van initiatieven in de fysieke leefomgeving zal op grond van de Omgevingswet sterk wijzigen. Niet per direct, wel in de komende jaren waarin (soms stapsgewijs) wordt toegegroeid naar het uiteindelijke omgevingsplan. Wat betekent dat in het algemeen voor “toezicht en handhaving” in de dagelijkse praktijk?

Het resultaat van de vragenlijsten wordt besproken. Daarbij komen uw gedragsstijlen uitdrukkelijk naar voren. Zowel onder normale omstandigheden als in stressvolle situaties. Hoe houdt u grip op handhavingszaken, zowel in het gesprek met de overtreder als met uw handhavingsjurist? In de bespreking van de gedragsstijlen wordt uiteenlopende handhavingscasuïstiek met u besproken.

Daarnaast voeren wij ook het gesprek over:

• Minder vergunningen, meer doelvoorschriften, meer gelijkwaardige voorzieningen, zorgplicht. Je mist (steeds vaker) de concrete norm, waarop je toezicht houdt. Hoe ga je daar mee om?
• Wat betekent de nieuwe manier van werken voor de verhouding tussen de diverse ketenpartners, zoals een Omgevingsdienst, Waterschap, Veiligheidsregio en de gemeente(n)?

We gaan in groepjes aan de slag met enkele concrete voorbeelden uit de (bouw)praktijk, waarbij wij de oude norm vergelijken met de nieuwe. Vooral de rol en positie van de kwaliteitsborger komt hierbij aan bod.

Ook werken wij met casuïstiek, waarbij de component “gezondheid” en “(brand)veiligheid” aan de orde komt, inclusief het werken met ketenpartners met uiteenlopende belangen.

• Oefeningen op basis van casuïstiek naar de nieuwe uitdagingen in een handhavingstraject. Focussen op de (intensievere) collegiale samenwerking tussen de toezichthouder en de jurist. Welke competenties heb je nodig bij deze andere manier van werken?
• Ben je integraal toezichthouder of werk je traditioneel in “jouw bloedgroep”? Wat verlangt de gemeente van jou in de nieuwe rol van toezichthouder? Hierbij is ook aandacht voor de (noodzakelijke) samenwerking tussen de verschillende “groepen” toezichthouders, met een nadruk op integraal werken. Ook hierbij weer aandacht voor de gedragsstijlen volgens de LIFOmethode.

Tot slot evalueren wij de nieuwe manier van werken, gedragsstijlen en competenties. De deelnemer zal zich herkennen in de eventuele noodzakelijke aanpassingen, zowel in persoon als in het werk.